Ruiny Zamku Kamieniec w Odrzykoniu (k. Krosna)
Ruiny Zamku Kamieniec – dlaczego warto je odwiedzić?
Ruiny zamku w Odrzykoniu znajdują się na skalistym wzgórzu na wysokości 452 metrów. Nie tylko same ruiny są efektowne – dookoła wzgórza rozciąga się przepiękny krajobraz Pogórza Dynowskiego. W niedalekiej odległości znajduje się rezerwat przyrodniczy “Prządki” z ciekawymi formami skalnymi oraz Krosno – miasto słynące z produkcji szkła. Przy samym zamku można także zobaczyć kilka skałek, z których jedna – znajdująca się przy wejściu – została nazwana Strażnicą.
Zamek Kamieniec został wybudowany w 1348 roku. Przez wiele lat ulegał licznym przebudowom i rozbudowom. Mimo to zachował liczne pierwotne, gotyckie elementy. Ciekawostką jest fakt, że przez bardzo długi okres zamek był podzielony na dwie części, z których każdą posiadał inny właściciel. Pierwszą część stanowił zamek górny i podzamcze zachodnie, z kolei drugą zamek średni i podzamcze wschodnie. Lata świetności zamku kamienieckiego przypadają na XVI i XVII wiek.
Zamek w Odrzykoniu a “Zemsta” Fredry
Zamek Odrzykoń był miejscem wydarzeń, które zostały później opisane w “Zemście” Aleksandra Fredry, czyli jednej z najlepszych, a zarazem najbardziej znanych polskich komedii. Co ciekawe, w 1828 roku hrabia Fredro poślubił Zofię Jabłonowską, która w swoim posagu wniosła połowę tego właśnie zamku. Poeta, przeglądając stare dokumenty, odnalazł akta procesowe szlachciców spierających się o mur graniczny – Firleja i Skotnickiego. To właśnie one posłużyły jako baza do “Zemsty”. Współcześnie zamek także jest podzielony między dwa podmioty – jedna część należy do gminy Wojaszówka, z kolei druga do gminy Korczyna. Obecnie wejście znajduje się od strony wschodniej.
Muzea w Zamku Kamieniec
Zamek Kamieniec to także niewielkie muzeum z eksponatami związanymi z historią warowni oraz militariami. Na zamku górnym znajduje się również pomnik Tadeusza Kościuszki, który pochodzi z XIX wieku. Został postawiony w setną rocznicę insurekcji. Niestety, ale ze względu na osunięcie się kamieni, druga połowa zamku jest praktycznie zamknięta dla turystów. Mają oni za to możliwość wejścia na taras pod pomnikiem Kościuszki. Na przedzamczu zachodnim rozciąga się piękny widok na mury zamku górnego.
Historia zamku w Odrzykoniu
Pierwsze informacje o zamku kamienieckim pochodzą z 1348 roku, kiedy to panował Kazimierz Wielki. W ówczesnych czasach zamek był on własnością królewską. Jak głoszą opowieści, w IX wieku było to miejsce kultu pogańskiego, w późniejszym czasie gród, a następnie zamek drewniany, który został zniszczony w XIII wieku przez Tatarów. Początkowo zamek nie miał wieży. Zachodnią część stanowiły pomieszczenia mieszkalne, z kolei wschodnia część z czasem przeistoczyła się w zamek średni.
W kolejnych latach Zamek Kamieniec przechodził liczne zmiany. W 1396 roku dostał się w ręce rycerza Klemensa z Moskorzewa herbu Pilawa za zasługi w obronie Wilna. Zbudował on zamek górny oraz przedzamcze wschodnie, które z czasem przeistoczyło się w zamek średni. W pierwszej połowie XV wieku dobudowane zostało przedzamcze zachodnie z czworoboczną basztą. Pod koniec XV wieku właścicielem zamku został Mikołaj Kamieniecki, a po jego śmierci doszło do podziału zamku między dwóch braci Kamienieckich – Klemensa i Marcina.
W 1512 roku zamek rozbudowano o przedzamcze wschodnie. W 1530 roku Jan Kamieniecki, czyli syn Marcina, sprzedał swoją część zamku Sewerynowi Bonerowi – bankierowi królowej Bony. W połowie XVI wieku córka Bonera – Zofia – została żoną syna wojewody lubelskiego – Jana Firleja herbu Lewart. W posagu otrzymał on właśnie tę część zamku. W 1609 roku część z zamkiem górnym odkupiła rodzina Skotnickich. Postanowili oni wybudować nowy budynek mieszkalny na fundamentach starego, a dodatkowo poszerzyli bramę wjazdową. Przebudowali oni także dach w taki sposób, by odprowadzać wody deszczowe na dziedziniec Filejów. To właśnie ten fakt stał się przyczyną długiego i burzliwego konfliktu.
W 1630 roku konflikt rodów został zażegnany. Wpływ na ten fakt miało małżeństwo przedstawicieli obu rodów. W ten sposób Firlejowie przejęli cały zamek i przeprowadzili jego modernizację. 16 marca 1657 roku zamek uległ poważnym uszkodzeniom. Wszystko ze względu na to, że wojska Jerzego Rakoczego podeszły pod zamek. Załoga broniła się, jednak w końcu musiała ulec. Po “potopie” zamek został częściowo odbudowany.
W 1702 roku miał miejsce kolejny najazd Szwedów, a zamek został zniszczony praktycznie całkowicie. Następne lata to ponowne zmiany właścicieli – najpierw Zamek Kamieniec odziedziczyła rodzina Scipio del Campo, następnie Braniccy herbu Gryf, a później Potoccy. W połowie XIX wieku zamek znów został podzielony. Tym razem właścicielami jednej z części był ród Szeptyckich, z kolei drugiej rodzina Biberstein-Starowiejscy. Byli oni właścicielami zamku w Odrzykoniu aż do roku 1945.
W 1998 roku ruiny stały się własnością Andrzeja Kołdera na 20 lat. Jest on kolekcjonerem, a zarazem pasjonatem zabytków z Krosna. W ostatnich latach zamek był stale modernizowany i jest nieustająco dostępny dla turystów.
Czy warto odwiedzić zamek w Odrzykoniu?
Jak widać, Zamek Kamieniec był świadkiem wielu istotnych wydarzeń w historii. Choć pozostały po nim ruiny, nadal warto zobaczyć je na własne oczy – wraz z ciekawymi eksponatami muzealnymi. Ze wzgórza rozciąga się malowniczy krajobraz. Będąc w okolicach Krosna, koniecznie trzeba dopisać ten punkt na swojej mapie zwiedzania.